Katedra Socjologii Prawa

W dniach 15-21 lipca 2018 w Toronto (zdecydowana większość obrad miała miejsce w ogromnym Metro Toronto Convention Center) odbył się XIX Światowy Kongres Socjologii organizowany przez International Sociological Association (ISA). Podobne kongresy organizowane są co cztery lata. W 2014 odbywał się on w Yokohamie, a edycja w 2022 będzie miała miejsce w Melbourne. Choć tegoroczny kongres odbywał się pod tytułem Power, Violence and Justice: Reflections, Responses, Responsibilities to tak naprawdę w jego ramach zorganizowano szereg wydarzeń, sesji, czy grup, które nie odnosiły się do głównego tytułu. Nie należy jednak tego oceniać negatywnie, gdyż większość podobnych bardzo dużych wydarzeń akademickich (według oficjalnych danych w torontońskim kongresie uczestniczyło w sumie 5805 uczestników) stanowi bardziej okazję do zapoznania się z choćby częścią współczesnych trendów badawczych w danej dyscyplinie. Trzeba bowiem to wyraźnie zaznaczyć, iż choć kongres mógł budzić wrażenie z uwagi na swój niewątpliwy rozmach, to jego uczestnicy reprezentujący Katedrę Socjologii Prawa Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego – dr hab. Mateusz Stępień i dr Michał Dudek – przeżyli swoisty zawód związany z relatywnie małym udziałem socjologii prawa w całym wydarzeniu.

Słynna CN Tower przylega do Metro Toronto Convetion Center,
gdzie odbywała się zdecydowana większość obrad
XIX Światowego Kongresu Socjologii

Oczywiście, odbywały się interesujące sesje poświęcone „zaangażowanym” problemom, takim jak konstytucjonalizm, współczesny populizm, migracja, prawa człowieka, płeć (kulturowa), niepełnosprawność, profesje prawnicze, obywatelstwo, czy bezpieczeństwo, ale szereg innych, współcześnie rozwijanych zagadnień w naszej dyscyplinie (m.in. komparatystyka prawna i kultur prawnych, nowe perspektywy teoretyczne, wykorzystanie nowych mediów i technologii na potrzeby prawa oraz ich ewaluacja, czy obrazy prawa w kulturze i ich wpływ np. na świadomość prawną) było w zasadzie całkowicie nieobecnych. Ta obserwacja nie jest tylko wnioskiem uczestniczących w kongresie pracowników Katedry Socjologii Prawa, ale także poznanych przez nich innych uczestników. Mianowicie, dr hab. Mateusz Stępień i dr Michał Dudek zgłosili się i ich zgłoszenie zostało zaakceptowane na okrągły stół w ramach kongresu zatytułowany Judicial Innovation in Turbulent Times: Towards a Redefinition of Power, Quality and Access to Justice?. W jego ramach przedstawili wspólny referat pt. Research on Power Distance in Courtroom As a Basis for Innovation in Courts – Preliminary Findings from Qualitative Research, w którym prezentowali jakie pomysły na innowacje w sądownictwie można wywieść z realizowanego przez nich teoretyczno-empirycznego projektu badawczego poświęconego dystansowi władzy na sali sądowej (2016-2019, projekt realizowany w ramach konkursu OPUS 10). To właśnie podczas tego spotkania, jego inni uczestnicy – głównie Portugalczycy i Brazylijczycy – wyrazili podobne stanowisko o stosunkowo małej ilości socjologii prawa podczas tego kongresu. Dr hab. Mateusz Stępień i dr Michał Dudek mający jednak bardzo interdyscyplinarne zainteresowania zdecydowali się również na czynny udział w innych sesjach, już nie przypisanych wprost do dyscypliny socjologii prawa. Dr hab. Mateusz Stępień wygłosił referat pt. The Flows between Fields. the Concept of "Culture" in Sociology and Primatology w ramach sesji Sociology and Other Sciences. Odniósł się w nim do tego, jak prymatolodzy używają socjologicznego pojęcia kultury. Z kolei, dr Michał Dudek zaprezentował referat pt. (Tardian) Monadology and Sociology (of Law) na sesji poświęconej tzw. socjologii relacyjnej The Relational-Processual Turn in Sociology: Theoretical Discussions and Debates. Przeanalizował w nim jakie wnioski dla myślenia o ontologii prawa można wywieść z uważnej lektury eseju Monadologia i socjologia Gabriela Tarde’a.

Choć wszystkie wystąpienia spotkały się z zainteresowaniem i dyskusjami wokół nich (niestety, krótkimi z uwagi na bardzo napięty program całego kongresu), to tak duże i w taki sposób organizowane wydarzenia (krótki czas na wystąpienia i dyskusje, dużo równoległych sesji, czy nie zawsze dobrze przemyślany wybór wystąpień na sesje) są nieraz pod względem merytoryki i komfortu pogłębionych dyskusji wyprzedzane przez zdecydowanie mniejsze spotkania.