Katedra Socjologii Prawa

Dr hab. Mateusz Stępień, prof. UJ
mateusz.stepien@uj.edu.pl

Wykłady stacjonarne: środa, 11:30-13:45, nauczanie zdalne, pierwsze zajęcia 7 X 2020.  

Wykłady niestacjonarne: soboty zjazdowe Prawa, 10:45-13:45, nauczanie zdalne, pierwsze zajęcia 3 X 2020.  

Zajęcia są prowadzone zdalnie przez udostępnianie (cotygodniowo lub w czasie zjazdu – najpóźniej do wskazanych powyżej godzin wykładów) uczestnikom kursu wykładów w formie audio-video wraz z prezentacją (klipy umieszczane w chmurze Microsoft UJ oraz na Youtube). Uczestnicy kursu będą mogli zapoznawać się z materiałami w dowolnym terminie (nie tylko we wskazanych wyżej godzinach wykładów).  

Studia stacjonarne oraz niestacjonarne - konsultacje Q&A (questions and answers): środa 18:30-19:30, Microsoft Teams.  

Prowadzący przedmiot uruchamia konsultacje Q&A (questions and answers) za pośrednictwem chatu w Microsoft Teams (we wskazanej wyżej godzinie). W ich trakcie uczestnicy kursu mogą zgłaszać się z pytaniami i uwagami, komentarzami do poszczególnych wątków materiału wykładowego. 

Prawnik w czasach globalizacji, z punktu widzenia skuteczności swej pracy, musi posiadać przynajmniej podstawową wiedzę o innych kulturach prawnych. Wiedza o innych systemach prawnych w praktyce zapobiega lub niweluje negatywne konsekwencje „zderzenia kultur prawnych" (legal cultures clashes). Analiza odmiennych kultur prawnych pozwala na refleksyjne spojrzenia na rodzimy systemprawa.

1. Po co oraz jak badać inne kultury prawne?

2. Islamska kultura prawna:

• powstanie i historyczny rozwój prawa islamskiego (5 etapów).
• założenia tzw. szariatu i źródła fiqh (Koran, sunna, qiyas, igma).
• klasyczne szkoły prawnicze (hanaficka, malikicka, szaficka, hanbalicka, "szyicka").
• reformy prawne w świecie islamskim w XIX i XX wieku (recepcje praw zachodnich, ustawodawstwo inspirowane treścią objawiania).
• założenia i zasady tzw. islamskiej bankowości.
• regulacje dotyczące mahr w klasycznym islamskim prawie rodzinnym, prawie pozytywnym współczesnych wybranych państw islamskich; trzy modele stosunku względem mahr w orzecznictwie sądów zachodnich.
• tzw. Trybunały Szariackie w Wielkiej Brytanii jako przykład współczesnej dynamiki prawa islamskiego.
• problematyka tzw. islamskiego konstytucjonalizmu. 

3. Chińska kultura prawna:

• spór pomiędzy konfucjanizmem i legizmem o rolę prawa w budowaniu dobrze urządzonego społeczeństwa.
• cechy klasycznego dynastycznego prawa chińskiego (221 BC - 1911 AC) w zestawieniu z prawem europejskim.
• zarys rozwoju współczesnego prawa chińskiego (legislacja; sądownictwo; zawody prawnicze).
• prawa człowieka w Chinach.
• problematyka konstytucjonalizmu konfucjańskiego.

Na ten moment egzamin z przedmiotu planowany jest w formie zdalnej (egzamin testowy za pośrednictwem określonej platformy zdalnego nauczania). Ewentualne zmiany będą wynikały z decyzji władz Wydziału. Dokładne informacje o organizacji i terminach egzaminów będą opublikowane w późniejszym terminie. 

Obowiązkowa

1. M. Stępień, Islamska kultura prawna, w: Leksykon Socjologii Prawa, red. A. Kociołek-Pęksa, M. Stępień, BECK, Warszawa.
2. M. Stępień, Chińska kultura prawna, w: Leksykon Socjologii Prawa, red. A. Kociołek-Pęksa, M. Stępień, BECK, Warszawa.

Dodatkowa

1. J. Danecki, Podstawowe wiadomości o islamie, Warszawa 2008.
2. I. C. Kamiński, Słuszność i prawo. Esej prawno-porównawczy, Zakamycze Kraków 2003.
3. J. Bury, J. Kasprzak, Prawo karne islamu, Warszawa 2007.
4. M. Stępień, Spór konfucjanistów z legistami. W kręgu chińskiej kultury prawnej, WUJ Kraków 2013.
5. M. Stępień, Chińskie marzenie o konstytucjonalizmie, WUJ Kraków 2015.
6. M. Stępień, Poznawanie praw obcych jako źródło refleksyjności prawa, [w:] Refleksyjność w prawie. Konteksty i zastosowania, (red.) K. Kaleta, P. Skuczyński, WUW, Warszawa 2015.
7. M. Stępień, Konstytucjonalizm konfucjański jako wyzwanie, [w:] Prawo azjatyckie z perspektywy europejskiej, (red.) M. Stępień, R. Łukasiewicz, WAM, Toruń 2018, ss. 22-37.
8. M. Stępień, Prawo islamskie - zbiór treści czy wehikuł? Modelowe podejście do dylematów poznawania Objawienia w islamie, [w:] Islam w międzynarodowej i krajowej przestrzeni prawnej, (red.) P. Czubik, K. Magoń, Stowarzyszenie Ryza, Kraków 2017, ss. 118-127.
9. M. Stępień, “Konfucjańska merytokracja”: filozoficzne postawy, instytucjonalne rozwinięcia oraz wizje na przyszłość, [w:] Azjatyckie pogranicza kultury i polityki, (red.) J. Marszałek-Kawa, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2017, ss. 140-168.
10. M. Stępień, Zasadnicze wątki konfucjańskiej refleksji nad prawem, Principia, 2016, Tom LXIII, ss. 225-249.